Επίσκεψη Νίκου Χρυσόγελου στην Άνδρο
Στην Άνδρο βρέθηκε ο Νίκος Χρυσόγελος, επικεφαλής του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ και Γραμματέας του Περιφερειακού Συμβουλίου Ν. Αιγαίου, στις 10 και 11 Ιουνίου, συνεχίζοντας μια σειρά επισκέψεων σε νησιά των Κυκλάδων με στόχο συζητήσεις με φορείς για τα θέματα που απασχολούν τα νησιά. Στο επίκεντρο των συζητήσεων ήταν η απασχόληση και η κοινωνική πολιτική (Σύρος), η πολιτική υγείας (Σίφνος), η πολιτική συνοχής (Τήνος) και η βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων (Άνδρος).
Στο νησί της Άνδρου συγκεκριμένα ο Νίκος Χρυσόγελος είχε ένα σύνολο επαφών και συζητήσεων για την «κρίση των απορριμμάτων» με τον Δήμαρχο Άνδρου Γ. Γλυνό, τον αντιδήμαρχο Ν. Θεολόγου, τον επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης Θ. Σουσούδη, τον δημοτικό σύμβουλο Κ. Θωμά, στελέχη του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ και ενεργούς πολίτες της Άνδρου. Επισκέφθηκε, επίσης, τον Χώρο Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων στη θέση Σταυροπέδα, που κατέρρευσε στις αρχές Φεβρουαρίου και συζήτησε αναλυτικά διάφορες διαστάσεις της κρίσης των απορριμμάτων στην Άνδρο (περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές). Παρουσίασε, μάλιστα, ένα σχέδιο για το πώς η σημερινή κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, του περιβάλλοντος, της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της τοπικής οικονομίας.
Σε όλους τους συνομιλητές επισήμανε ότι μια τέτοια πρωτοφανής κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με τους ρυθμούς και τα εργαλεία του παρελθόντος –που εξάλλου έφεραν το νησί σε αυτή την κατάσταση – αλλά με μια ολοκληρωμένη, συγκροτημένη πολιτική για τα απορρίμματα, με χρονοδιαγράμματα, μηχανισμούς που ελέγχουν αν οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί υλοποιούνται, με κινητοποίηση όλης της κοινωνίας της Άνδρου. Επειδή για 30 χρόνια υπήρξε αδράνεια, δεν υπάρχει σήμερα περιθώριο να χάνεται ούτε μέρα. Η κρίση κάνει υποχρεωτική τη συνεργασία Υπουργείου ΠΕΚΑ, Περιφέρειας Ν. Αιγαίου, Τοπικής Αυτοδιοίκησης Άνδρου (συνολικά) και φορέων με γνώση και εμπειρία για να αντιμετωπίσουν με συντονισμένες κινήσεις μέσα στους επόμενους 4-5 μήνες προβλήματα που κανονικά θα απαιτούσαν μερικά χρόνια μέχρι να μπουν σε μια πορεία επίλυσης. Οι ενέργειες και οι δαπάνες πρέπει να αποσκοπούν στην επίλυση του προβλήματος συνδέοντας άμεσα την εφαρμογή της ιεραρχίας στις μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων με ποσοτικά αποτελέσματα για να μην σπαταληθούν τεράστια ποσά για προσωρινές «λύσεις».
Με λιγότερα χρήματα από αυτά που θα δαπανηθούν για την ενδιάμεση λύση, μπορούν να επιτευχθούν υψηλοί στόχοι μείωσης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης ώστε ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής να δέχεται ελάχιστα απορρίμματα. Έτσι θα επενδυθούν πόροι για καλό σκοπό, αντί να πεταχτούν «στα σκουπίδια».
Αναλυτικά η πρόταση του ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΝΕΜΟΥ για την αντιμετώπιση της κρίσης των απορριμμάτων στην Άνδρο
Η Άνδρος, σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου, παράγει περίπου 15.000 τόνους οικιακών / εμπορικών απορριμμάτων το χρόνο. Η σύσταση είναι άγνωστη οπότε στις παρακάτω αναλυτικές προτάσεις θα επιχειρηθούν προσεγγίσεις/εκτιμήσεις με βάση τη σύσταση από άλλα νησιά, πανελλαδικά δεδομένα και στοιχεία της Eurostat. Αγνωστες επίσης είναι οι ποσότητες των άλλων αποβλήτων (κοπριές, γεωργικά υπολείμματα, ογκώδη και ηλεκτρικές-ηλεκτρονικές συσκευές, μπάζα κα), ενώ στο μέλλον θα παράγεται και λάσπη (ιλύς) από τους βιολογικούς καθαρισμούς που πρέπει να οδηγείται σε κατάλληλη επεξεργασία.
Επί 30 χρόνια δεν υπήρξε μια συνεκτική στρατηγική για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων της Άνδρου, με αποτέλεσμα να αλλάξει χωρίς καμία επέμβαση η σύστασή τους (όπως και στις άλλες περιοχές), ν' αυξάνεται συνεχώς η ποσότητά τους και να απορρίπτονται ανεξέλεγκτα σε μια περιοχή δίπλα στη θάλασσα και μέσα σε αρχαιολογικό χώρο. Οι ευθύνες είναι πολλές και διαχρονικές και αφορούν τόσο στην κεντρική εξουσία που έκλεινε τα μάτια μπροστά στο περιβαλλοντικό έγκλημα όσο και στην νομαρχιακή και τοπική αυτοδιοίκηση που αντιμετώπισαν το θέμα ως δευτερεύον. Η κατάρρευση του μετώπου των σκουπιδιών στην υπάρχουσα χωματερή (χιλιάδες τόνοι απορριμμάτων παρασύρθηκαν στην παραλία και στη θάλασσα στις αρχές Φεβρουαρίου 2011, δείτε εδώ τη σχετική επερώτηση που έχει καταθέσει ο Νίκος Χρυσόγελος προς τον Περιφερειάρχη) θα συνέβαινε αργά ή γρήγορα.
Για τη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων σε κάθε νησί πρέπει να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο το οποίο να μπορεί να υλοποιηθεί με βάση την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία αλλά και τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Ένα τέτοιο σχέδιο είναι σημαντικό να περιέχει τόσο ποσοτικούς όσο και ποιοτικούς στόχους που να υλοποιούνται σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και με κατάλληλα εργαλεία εφαρμογής. Η Περιφέρεια Ν Αιγαίου έχει την υποχρέωση, σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και την τοπική αυτοδιοίκηση, να έχει ένα σύγχρονο βιώσιμο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης των Απορριμμάτων για το σύνολο της περιφέρειας που εξειδικεύεται σε επίπεδο νησιών.
Πρόθεσή μας είναι όμως να βρεθεί άμεσα λύση στο πρόβλημα, να αντιμετωπιστεί η κρίση των απορριμμάτων στην Άνδρο. Ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ Ν. ΑΙΓΑΙΟΥ καταθέτει – μετά και την επίσκεψη στην Άνδρο και τις συνομιλίες που είχε ο Νίκος Χρυσόγελος, επικεφαλής της περιφερειακής κίνησης, με εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης, όλων των παρατάξεων αλλά και με φορείς κι ενεργούς πολίτες της Άνδρου - δώδεκα (12) σημεία για την άμεση αντιμετώπιση της κρίσης των απορριμμάτων στην Άνδρο, με στόχο η σημερινή κρίση να αντιμετωπιστεί προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, του περιβάλλοντος, της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της τοπικής οικονομίας:
1. Κατάσταση έκτακτης ανάγκης – αλλαγή ρυθμών: Πέρασαν ήδη 5 σχεδόν μήνες χωρίς να έχουν αναληφθεί οι πρωτοβουλίες που είναι απαραίτητες. Το περιβαλλοντικό και το οικονομικό κόστος θα αυξάνεται όσο περνάνε οι μέρες. Όσα θα έπρεπε να γίνουν υπό κανονικές συνθήκες σε κάποια χρόνια, τώρα πρέπει να γίνουν μέσα σε ελάχιστους μήνες. Δεν υπάρχει πια η πολυτέλεια να χάνεται έστω και μια μέρα. Μια τέτοια κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με τους ρυθμούς και τα εργαλεία του παρελθόντος – που εξάλλου έφεραν το νησί σε αυτή την κατάσταση - αλλά με μια ολοκληρωμένη, συγκροτημένη πολιτική για τα απορρίμματα, που περιλαμβάνει και χρονοδιαγράμματα, μηχανισμούς που ελέγχουν αν οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί υλοποιούνται, κινητοποίηση όλης της κοινωνίας της Άνδρου. Η σημερινή κρίση πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσα από νέες πολιτικές και δρομολόγηση δραστικών αλλαγών μέσα στους επόμενους 4-5 μήνες.
2. Ολοκληρωμένη διαχείριση, όχι προσωρινές λύσεις που διαιωνίζουν την κρίση: Στη δίνη της κρίσης υπάρχει ο κίνδυνος να λαμβάνονται αποφάσεις που παρατείνουν την κρίση αλλά ταυτόχρονα κοστίζουν ακριβά. Οι προσωρινές «λύσεις» θα έπρεπε να είχαν ήδη τελειώσει. Η μόνη λύση που θα φέρει αποτελέσματα διατηρήσιμα μακροχρόνια, με λογικό οικονομικό κόστος, είναι η εφαρμογή της ιεραρχίας στις μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων με αποτελεσματική οργάνωσή τους, κινητοποίηση της κοινωνίας, οργάνωση υποδομών, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών. Η νομοθεσία υποχρεώνει στην εφαρμογή της εξής ιεραρχίας: πρόληψη/μείωση απορριμμάτων, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης.
3. Και τι θα γίνει με τον Χώρο ταφής των απορριμμάτων; Υπολείμματα θα υπάρχουν για αρκετό διάστημα και μέχρι να φτάσουμε στην ελαχιστοποίηση και πρακτικά στον μηδενισμό τους (στρατηγική μηδενικών αποβλήτων) θα χρειαστεί χρόνος. Η διαχείριση των υπολειμμάτων είναι, όμως, το τελευταίο στάδιο και όχι το πρώτο. Πρέπει λοιπόν να μην ξεχνάμε το τι θα γίνει το 50-70% των απορριμμάτων που μπορούμε να αξιοποιήσουμε άμεσα. Η χωροθέτηση έχει καθυστερήσει και πρέπει με αντικειμενικό και αδιαμφισβήτητο τρόπο να επιλεγεί ένας χώρος για την ταφή των υπολειμμάτων. Για να μειωθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αλλά και οι αντιδράσεις των πολιτών στο θέμα της χωροθέτησης ενός χώρου ταφής απορριμμάτων αλλά και για εφαρμοστεί η υπάρχουσα νομοθεσία, στον χώρο ταφής πρέπει να οδηγούνται στο αρχικό στάδιο όχι περισσότερα από το 50% των απορριμμάτων της Άνδρου (δηλαδή όχι πάνω από 7500 τόνοι το χρόνο), μέχρι το 2020 όχι περισσότερο από το 30% και σε βάθος χρόνου όχι πάνω από 7-15% των απορριμμάτων (δηλαδή όχι πάνω από 1050 – 2250 τόνοι το χρόνο). Με τη μείωση/πρόληψη των απορριμμάτων, την επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και κομποστοποίηση πρέπει να διαχειρίζεται η Άνδρος με βιώσιμο τρόπο (εκτός ταφής δηλαδή) σε πρώτο στάδιο το 50%, σε ενδιάμεσο στάδιο το 70% και σε βάθος χρόνου το 80-95% των απορριμμάτων της, όπως θα φανεί αναλυτικά από το παρακάτω σχέδιο.
4. Στόχοι για μείωση των απορριμμάτων/πρόληψη. Η πρόληψη βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας ιεράρχησης των μεθόδων διαχείρισης ΑΣΑ. Η σημερινή εκρηκτική κατάσταση καθιστά υποχρεωτική την μείωση των απορριμμάτων κατά τουλάχιστον 10 % μέχρι τις τέλη του 2012 (μείωση απορριμμάτων κατά 1500 τόνους) με πρωτοβουλίες αποτροπής παραγωγής απορριμμάτων και με οικιακή κομποστοποίηση. Η οικονομική κρίση διευκολύνει την επίτευξη του στόχου αυτού εφόσον γίνουν συνδυασμένες κινήσεις όπως:
· Υιοθέτηση νέου Κανονισμού Καθαριότητας του Δήμου.
· Συμφωνίες με επαγγελματίες (σούπερ μάρκετ και άλλους εμπόρους) για κατάργηση πλαστικής σακούλας μιας χρήσης.
· Διαφοροποίηση των τελών καθαριότητας με βάση εθελοντικές δεσμεύσεις και σταδιακή εφαρμογή συστήματος «Πληρώνω Όσο Πετάω» σε όλο το νησί.
· Περιορισμός πλαστικών μπουκαλιών μιας χρήσης με καμπάνιες ενημέρωσης των πολιτών αλλά και των επισκεπτών.
· Εφαρμογή οικιακής κομποστοποίησης απορριμμάτων ιδιαίτερα σε χωριά και σπίτια με κήπο.
5. Στόχοι για επαναχρησιμοποίηση: Παρά τις δυσκολίες που έχει η επαναχρησιμοποίηση σε ένα νησί, μπορεί να επιτευχθεί επαναχρησιμοποίηση προϊόντων και υλικών κυρίως μέσω της επιδιόρθωσης και επαναχρησιμοποίησης ρούχων, συσκευών και επίπλων. Στόχος τουλάχιστον 1% των υλικών που απορρίπτονται σήμερα (περίπου 150 τόνοι το χρόνο) να μην καταλήγουν στην ταφή ή έστω στην ανακύκλωση τόσο γρήγορα αλλά να παρατείνεται ο χρόνος ζωής τους για κάποια επιπλέον χρόνια, μέσω της επαναχρησιμοποίησης. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ξαναζωντανέψει σχετικά επαγγέλματα. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν 1-2 Πράσινα Σημεία (Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης κι Ανακύκλωσης) όπου οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να μεταφέρουν τα προς επαναχρησιμοποίηση ή ανακύκλωση προϊόντα και υλικά τους που δεν μπορούν να διαθέσουν στους κάδους του δήμου, όπως: έπιπλα, δοχεία με χρώματα που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, ρουχισμός, υφάσματα και είδη υπόδησης που μπορούν να διατίθενται εκ νέου, άχρηστα φάρμακα κλπ.
6. Στόχοι για ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασίας: Σύμφωνα με τα στοιχεία που κατέθεσε η Ελλάδα στη Eurostat το 2008, το 21.1% των συνολικά παραγόμενων απορριμμάτων είναι υλικά συσκευασίας. Δεδομένης όμως της αυξημένης τουριστικής δραστηριότητας στην Άνδρο συγκριτικά με την υπόλοιπη Ελλάδα και με βάση τη συσσωρευμένη εμπειρία χρόνων γύρω από το ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων, ιδιαίτερα στα νησιά, εκτιμάται ότι το ποσοστό των υλικών συσκευασίας στο νησί κυμαίνεται μεταξύ 25%-35%, δηλαδή μεταξύ 3750 και 5250 τόνων. Υπάρχει πιθανότητα το ποσοστό συσκευασίας να είναι πολύ μεγαλύτερο, αλλά κάτι τέτοιο μπορεί να διευκρινιστεί μόνο αν ζυγίζονται τα απορρίμματα και γίνουν συστηματικές αναλύσεις της σύστασης και σύνθεσής τους. Η ΚΥΑ 9268/469 που ενσωμάτωσε την οδηγία 2004/12/ΕΚ για αξιοποίηση αποβλήτων συσκευασίας προβλέπει ποσοστό ανάκτησης-ανακύκλωσης της τάξης του 60% ως το τέλος το 2011, δηλαδή μεταξύ 2250 και 3150 τόνων, στόχος που έχει επιτευχθεί προ πολλού σε άλλες ευρωπαικές χώρες. Με δεδομένη την πίεση που υπάρχει, ο στόχος για ανακύκλωση-αξιοποίηση των υλικών συσκευασίας κατά 80% μέχρι το 2020 (δηλαδή αποφυγή ταφής 3000-4200 τόνων περίπου το χρόνο) θα μπορούσε, με καλύτερη οργάνωση κι συστηματική ενημέρωση, να επιτευχθεί μέχρι το 2015.
Για να κατανοήσει κανείς πως θα επιτευχθεί κάτι τέτοιο, πρέπει πρώτα να κατανοήσει τις σημερινές συνθήκες ανακύκλωσης στην Άνδρο. Τα επίπεδα ανακύκλωσης είναι εξαιρετικά χαμηλά (μόλις 400-500 τόνοι τον 1,5 χρόνο που λειτουργεί το πρόγραμμα, δηλαδή περίπου 3% στο σύνολο των απορριμμάτων). Υπάρχει σήμερα στην Άνδρο χωριστή συλλογή των υλικών συσκευασίας σε τρεις διαφορετικούς κάδους: ένας για χαρτί/χαρτόνι, ένας για γυαλί και ένας για τα υπόλοιπα υλικά συσκευασίας, δηλαδή πλαστικά, μέταλλα, μεικτές συσκευασίες. Αυτό χαρακτηρίζεται θετικό καθώς απαραίτητη προυπόθεση για ένα ολοκληρωμένο και αποδοτικό σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων είναι η διαλογή στην πηγή των υλικών συσκευασίας αλλά και άλλων προϊόντων. Αυτό διευκολύνει την τελική διαλογή, κάνει πιο αποδοτική την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση και μειώνει σημαντικά τις ποσότητες υπολειμμάτων που πάνε τελικά για ταφή. Επίσης, χάρη σε δωρεές ιδιωτών υπάρχουν 2 πρέσες και ένα φορτηγού για χωριστή συλλογή χαρτοκιβωτίων από Σ/Μ. Υπάρχει βοήθεια από ενεργούς πολίτες ακόμα και στη δεματοποίηση ανακυκλώσιμων υλικών.
Παρά την ύπαρξη αυτού του συστήματος, υπάρχουν άλλα προβλήματα που ευθύνονται γαι τις χαμηλές επιδόσεις:
· Χαμηλός βαθμός οργάνωσης της χωριστής συλλογής και προβλήματα που σχετίζονται με την χρηματοδότηση της συλλογής που έχει αναλάβει ιδιώτης
· Περιορισμένος αριθμός κάδων χωριστής συλλογής (υπάρχουν 150 τριάδες κάδων σε όλο το νησί)
· Ακατάλληλες υποδομές (μικρές δυνατότητες δεματοποιητών)
Για την υπέρβαση αυτών των προβλημάτων, προτείνουμε:
· Την αναβάθμιση της συνεργασίας με την ΕΕΑΑ για επέκταση του δικτύου των κάδων ανακύκλωσης και αναζήτηση δωρεών από ιδιώτες με σκοπό την απόκτηση πιο ολοκληρωμένων υποδομών (καλύτερη πρέσα, χώρος αποθήκευσης κα).
· Την ενημέρωση πόρτα – πόρτα των μαθητών στα σχολεία και των πελατών όλων των επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
7. Στόχοι για ανακύκλωση έντυπου χαρτιού: Με βάση συστάσεις αποβλήτων στη Ρόδο αλλά και άλλες περιφέρειες της Ελλάδας, εκτιμάται ότι το παραγόμενο χαρτί αποτελεί περίπου το 30% των συνολικά παραγόμενων αποβλήτων. Αν δεχτεί κανείς αυτό το ποσοστό και για την Άνδρο και αφαιρέσει το χαρτί συσκευασίας καθώς και το μη ανκυκλώσιμο χαρτί, εκτιμάται ότι το έντυπο χαρτί στην Άνδρο κυμαίνεται μεταξύ 9.3% και 13.5% των συνολικά παραγόμενων αποβλήτων, δηλαδή μεταξύ 1400 και 2000 τόνων. Με βάση: α) τις επιδόσεις 17 ευρωπαικών χωρών που το 2010 ξεπέρασαν το 72% στην ανακύκλωση έντυπου χαρτιού, β) το γεγονός ότι εκτός από τα οργανικά και το έντυπο χαρτί είναι επίσης βιοαποδομήσιμο υλικό και άρα περιλαμβάνεται στις εθνικές δεσμεύσεις περί αποφυγής ταφής βιοαποδομήσιμου, γ) το ότι η ανακύκλωση έχει αποδειχθεί μέσω ανάλυσης κύκλου ζωής ως ο οικολογικά φιλικότερος τρόπος διαχείρισης χαρτιού σε σύγκριση με την καύση και την ταφή, ένας λογικός στόχος για την Άνδρο θα ήταν η ανακύκλωση του 65% του παραγόμενου έντυπου χαρτιού, δηλαδή μεταξύ 900-1300 τόνων.
8. Στόχοι για οργανικά απορρίμματα: Με βάση τις μετρήσεις σύστασης των αστικών στερεών αποβλήτων της Ρόδου, το 30% των απορριμμάτων είναι οργανικά, ενώ πανελλαδικά αυτό το ποσοστό ανέρχεται στο 45%. Κατά συνέπεια, η εκτίμηση για τα παραγόμενα οργανικά απορρίμματα της Άνδρου κυμαίνεται μεταξύ 4500 και 6750 τόνων ετησίως. Στην ποσότητα αυτή πρέπει να προστεθούν κλαδέματα καθώς και υπολείμματα από γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες.
Δεδομένων των εθνικών δεσμευτικών στόχων για το 2013 και το 2020 σχετικά με την εκτροπή από την ταφή βιαποδομήσιμων υλικών, ένας στόχος σύμφωνος με τη νομοθεσία θα ήταν να κομποστοποιείται το 50% και το 65% αυτής της ποσότητας ως το 2013 και το 2020, αντίστοιχα, δηλαδή μεταξύ 2250-3400 τόνων και 2900-4400 τόνων. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μέσω οικιακής αλλά και κοινοτικής κομποστοποίησης. Με δεδομένης όμως της κρίσης των απορριμμάτων και των δυνατοτήτων να οργανωθούν προγράμματα κομποστοποίησης με πιο γρήγορους ρυθμούς σε ένα νησί όπως η Άνδρος, οι στόχοι αυτοί μπορεί να επιτευχθούν πιο γρήγορα αλλά και να είναι πιο φιλόδοξοι, δηλαδή στις αρχές του 2012 να κομποστοποιείται το 50% των οργανικών απορριμμάτων και μέχρι τα τέλη του 2014 το 80% των οργανικών.
Η τοποθέτηση 4 μηχανικών κομποστοποιητών (κοινοτική κομποστοποίηση), από ένας στις 4 βασικές οικιστικές ενότητες της Άνδρου (Χώρα, Κόρθι, Μπατσί, Γαύριο), μπορεί να καλύψει αυτές τις ανάγκες, πολύ γρήγορα, με δεδομένο ότι ένα τέτοιο σύστημα μπορεί να επεξεργάζεται περίπου 1000 τόνους οργανικών το χρόνο. Πρόγραμμα μηχανικής (επί τόπου) κομποστοποίησης μπορεί να εφαρμοστεί και στα μεγαλύτερα ξενοδοχεία του νησιού.
Οι μηχανικοί κομποστοποιητές θα δέχονται προδιαλεγμένα (από ξεχωριστό κάδο) οργανικά απόβλητα και κλαδέματα που θα μετατρέπονται σε καλής ποιότητας οργανικό λίπασμα (κομπόστ) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δημοτικές χρήσεις αλλά και να πουληθεί. Εκτιμάται ότι ένας μηχανικός κομποστοποιητής αυτής της δυναμικότητας θα κοστίσει μέχρι 100.000 ευρώ. Όσο η συνείδηση της κομποστοποίησης εδραιώνεται περισσότερο και οι επιδόσεις βελτιώνονται ή σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η συνολική παραγόμενη ποσότητα οργανικών είναι μεγαλύτερη από την προαναφερθείσα, η τοποθέτηση επιπλέον μονάδων είναι εφικτή με χαμηλό επιπλέον κόστος εγκατάστασης.
Σημειώνεται ότι με τη μέθοδο της κομποστοποίησης μπορεί να λυθεί και το πρόβλημα της λυματολάσπης (μελλοντικά) η οποία θα μπορεί να μετατραπεί σε εδαφοβελτιωτικό με κατάλληλη βέβαια επεξεργασία αλλά και των αποβλήτων σφαγείων, τυροκομείων, ελαιουργείων κα (με μεθόδους όπως αυτής που εφαρμόζεται από την Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Πάρου, δείτε εδώ και διαβάστε σχετικά εδώ στο μπλογκ μας http://ecoanemos.wordpress.com)
9. Πόσο κοστίζει η ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων στην Άνδρο: Σήμερα τα ανταποδοτικά τέλη του Δήμου για την διαχείριση των απορριμμάτων ανέρχονται σε 1.500.000 περίπου Ευρώ.
Η προσωρινή «λύση» θα κοστίσει στον Δήμο 100.000 περίπου Ευρώ τον μήνα και με δεδομένο ότι εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε λειτουργία για 2-3 χρόνια, ο Δήμος θα πρέπει να διαθέσει τουλάχιστον 2,5-3.000.000 ευρώ για την «ενδιάμεση» διαχείριση των απορριμμάτων, μέχρι να προχωρήσει κάποια άλλη λύση, αν ακολουθηθούν τα σημερινά χρονοδιαγράμματα. Αυτό σημαίνει ότι οι δημότες θα επιβαρυνθούν με άλλο ένα τουλάχιστον Ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο κτιρίου τους (το σημερινό τέλος καθαριότητας βασίζεται στην χρέωση με βάση κυρίως τα τετραγωνικά των κτιρίων, συνολικά 1.000.000 τετραγωνικά μέτρα στην Άνδρο). Αλλά οι αναγκαίες υποδομές για την μακροχρόνια διαχείριση και επίλυση του προβλήματος θα κοστίσουν έξτρα.
Αυτό που προτείνουμε ως ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ φέρνει την πραγματική λύση πολύ πιο γρήγορα και κοστίζει πολύ πιο λίγο, λιγότερο από 1.000.000 Ευρώ, που απαιτούνται για την πλήρη ανάπτυξη όλων των αναγκαίων υποδομών (κάδοι χωριστής συλλογής, κάδοι οικιακής κομποστοποίησης, πρέσσες δεματοποίησης, οχήματα συλλογής σε κάθε οικισμό, κόστη διαμόρφωσης χώρων και αγορά μηχανικών κομποστοποιητών) και την ενημέρωση-ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Η ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων κοστίζει λιγότερο ακόμα και συγκρινόμενη με την σημερινή ανεξέλεγκτη κατάσταση (αν συνυπολογιστεί η επιβάρυνση στο περιβάλλον και το πραγματικό κόστος εξυγίανσης της περιοχής που έχει χρησιμοποιηθεί ως χωματερή, της παρακείμενης ακτής και της θάλασσας) και θα σώσει τον Δήμο από επιβολή προστίμου από την ΕΕ που μπορεί να φτάσει τα 34.000 Ευρώ τη μέρα.
Δεν πρέπει, λοιπόν, ο Δήμος να παρασυρθεί σε προσωρινές «λύσεις» μεγάλης διάρκειας που θα σπαταλήσουν τεράστια ποσά. Αντιθέτως, οι πόροι πρέπει να επενδυθούν σε υποδομές και προγράμματα ενημέρωσης για ανακύκλωση και κομποστοποίηση, που θα πετύχουν μακροχρόνια αποτελέσματα και πραγματικά λύση του προβλήματος άμεσα. Προσωρινές λύσεις δεν μπορεί να αφορούν σε διάστημα πάνω από 3 μήνες.
10. Ποιος τα κάνει-Πώς διασφαλίζεται η επιτυχία: Ο μόνος τρόπος να πετύχει όλος αυτός ο σχεδιασμός είναι να υπάρξει αποτελεσματική συνεργασία όλων των παρατάξεων αλλά και του Δήμου με την κοινωνία των πολιτών και τους επαγγελματικούς φορείς με στόχο την προώθηση των κατάλληλων σχημάτων που θα εφαρμόσουν την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων. Είναι σε θέση οι υποδομές του Δήμου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις αυτές; Την απάντηση πρέπει να την δώσει ο Δήμος και η τοπική κοινωνία με ειλικρίνεια. Ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ προτείνει, αν εκτιμηθεί ότι ο Δήμος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ποιότητας, ταχύτητας και αποτελεσματικότητας που είναι αναγκαίες για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί μέσα σε ελάχιστους μήνες, να δρομολογηθεί η δημιουργία μιας κοινωνικής επιχείρησης (με την συμμετοχή του Δήμου, των πολιτών και επαγγελματιών του νησιού), αξιοποιώντας και καλά παραδείγματα και πρακτικές από την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη, που θα αναλάβει να αναπτύξει – με την στήριξη ατόμων ή φορέων με εμπειρία - αποτελεσματικά την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση με κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα και κριτήρια αποτελεσματικότητας, δηλαδή να κάνει τη χωριστή συλλογή των προς ανακύκλωση και κομποστοποίηση υλικών, την δεματοποίηση των ανακυκλώσιμων, την ενημέρωση, την λειτουργία των μηχανικών κομποστοποιητών, την υποστήριξη της οικιακής κομποστοποίησης.
11. Ρόλος Περιφέρειας, Δήμου, κοινωνίας πολιτών, φορέων: Η Περιφέρεια Ν Αιγαίου έχει υποχρέωση να διαμορφώσει άμεσα, μέσα από διαβούλευση, ένα Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης των Απορριμμάτων για όλο το Ν Αιγαίο που θα εξειδικεύεται και σε κάθε νησί. Η κρίση κάνει υποχρεωτική την συνεργασία μεταξύ Υπουργείου ΠΕΚΑ, Περιφέρειας Ν Αιγαίου, Τοπικής Αυτοδιοίκησης Άνδρου (συνολικά) και φορέων με γνώση και εμπειρία για να αντιμετωπίσουν με συντονισμένες κινήσεις μέσα στους επόμενους 4-5 μήνες προβλήματα που κανονικά θα απαιτούσαν μερικά χρόνια μέχρι να μπουν σε μια πορεία επίλυσης, όπως καθορισμός κανόνων για την γρήγορη εγκατάσταση μηχανικών κομποστοποιητών (χωρίς χρονοβόρες και γραφειοκρατικές διαδικασίες μελετών και αδειοδοτήσεων) και την επιλογή χώρου ταφής ΜΟΝΟ των υπολειμμάτων. Οι ρυθμίσεις είναι απαραίτητες για να μπορέσουν να προχωρήσουν ανάλογα προγράμματα και σε άλλα νησιά, τόσο στα δυο νησιά που επιλέχτηκαν ως πιλοτικά (Χάλκη και Ανάφη) όσο και σε όσα άλλα έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους να προχωρήσουν στην κομποστοποίηση.
Ο Δήμος δεν μπορεί να απαρνηθεί το ρόλο του σε θέματα διαμόρφωσης και εφαρμογής της στρατηγικής, σύνταξης ενός σύγχρονου Κανονισμού Καθαριότητας που θα ανταποκρίνεται στο σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων, της επιλογής και λειτουργίας του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων με μειούμενες ποσότητες απορριμμάτων προς ταφή, του ελέγχου κι αξιολόγησης της πορείας υλοποίησης αλλά και της χρηματοδότησης των επενδύσεων που απαιτούνται και της αποτελεσματικής λειτουργίας του όλου συστήματος διαχείρισης των απορριμμάτων.
12. Τι γίνεται με τα άλλα απόβλητα: Άμεσος καθαρισμός της παρακείμενης ακτής, του βυθού και της θάλασσας από όσα σκουπίδια δεν έχουν παρασυρθεί από τα θαλάσσια ρεύματα, εξυγίανση του χώρου ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων στη θέση Σταυροπέδα με μέγιστη διαλογή των απορριμμάτων (με χρήση κόσκινων, συστημάτων διαχωρισμού αλλά και χειρονακτικά) που έχουν συσσωρευτεί στον χώρο αυτό (θα διατεθεί ποσό 500.000 Ευρώ που μάλλον δεν επαρκεί για μια σοβαρή προσπάθεια εξυγίανσης μιας περιοχής που θυμίζει τριτοκοσμικές καταστάσεις). Τα ανακυκλώσιμα υλικά πρέπει να αξιοποιηθούν, στον βαθμό που η ποιότητά τους επιτρέπει κάτι τέτοιο, ενώ το σταθεροποιημένο υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υλικό επικάλυψης στον ΧΥΤΥ.
Η συνεργασία με τα Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης μπορεί να βελτιωθεί περαιτέρω όχι μόνο για την ανακύκλωση της συσκευασίας (ΕΕΑΑ) αλλά και για:
· Ελαστικά με το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Μεταχειρισμένων Ελαστικών ECO-ELASTICA AE
· Μπαταρίες με το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Φορητών Ηλεκτρικών Στηλών και Συσσωρευτών – ΑΦΗΣ
· Συσσωρευτές με το Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσσωρευτών – ΣΥ.ΔΕ.ΣΥΣ Α.Ε
· Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού με το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού εξοπλισμού «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε.»
· Άχρηστα οχήματα με το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Οχημάτων Ελλάδας με το διακριτικό τίτλο «ΕΔΟΕ Α.Ε.»
· Σχετικά με τα απόβλητα από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ), πρέπει να εξεταστεί η βιωσιμότητα σχετικής μονάδας ανακύκλωσης τους επιτόπου στο νησί, με βάση την ΚΥΑ 36259/1757/Ε103 «Μέτρα, όροι και πρόγραμμα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (ΑΕΚΚ)» ΦΕΚ 1312Β/24-08-2010.
Συμπέρασμα
Με βάση τα παραπάνω η Άνδρος μπορεί να μειώσει τα παραγόμενα απορρίμματά της μέσω πρόληψης αλλά και μέσω ανακύκλωσης και να πετύχει αξιόλογους στόχους τα επόμενα χρόνια. Πιο αναλυτικά:
·Μείωση μέσω πρόληψης, οικιακής κομποστοποίησης και επαναχρησιμοποίησης: 11% μέχρι τέλη του 2012, άρα μείωση της συνολικής παραγωγής κατά 1.650 τόνους.
·Μείωση μέσω ανακύκλωσης συσκευασιών: κατ' ελάχιστο 60% αξιοποίηση των παραγόμενων αποβλήτων συσκευασίας μέχρι το 2012, δηλαδή μείωση μεταξύ 2250-3150 τόνους από χαρτί/χαρτόνι συσκευασίας, πλαστικό, γυαλί και αλουμίνιο και κατά 80% μέχρι το 2020, το αργότερο, δηλαδή μείωση κατά 3000-4200 τόνους περίπου. Με δεδομένη την πίεση που υπάρχει, ο στόχος αυτός θα μπορούσε, με καλύτερη οργάνωση κι συστηματική ενημέρωση να επιτευχθεί μέχρι το 2015.
·Μείωση μέσω ανακύκλωσης έντυπου χαρτιού: 65% των παραγόμενων ποσοτήτων δηλαδή μεταξύ 900 και 1300 τόνων.
·Μείωση μέσω κομποστοποίησης: 50% των συνολικά παραγόμενων οργανικών ως το 2013, δηλαδή μεταξύ 2250-3400 τόνων μέχρι το 2013, και 65% αυτής της ποσότητας, δηλαδή μεταξύ 2900-4400 τόνων ως το 2020 μέσω κοινοτικής/μηχανικής και οικιακής κομποστοποίησης. Οι στόχοι αυτοί μπορεί να επιτευχθούν πιο γρήγορα αλλά και να είναι πιο φιλόδοξοι, δηλαδή στις αρχές του 2012 να κομποστοποιείται το 50% των οργανικών απορριμμάτων και μέχρι τα τέλη του 2014 το 80% των οργανικών.
Συνολική μείωση (λιγότερο φιλόδοξοι στόχοι):
Κατά 7700 τόνους (51.3%) μέχρι το 2013
Κατά 10.500 τόνους (70%) μέχρι το 2020.
Περισσότερο φιλόδοξοι στόχοι θα μπορούσαν να επιτευχθούν αντί το 2020 μέχρι το 2015, με σωστή οργάνωση και συστηματική ενημέρωση-ευαισθητοποίηση
Εκτός από τα οικιακά απορρίμματα, όμως, μπορούν να μειωθούν και τα υπόλοιπα στερεά απόβλητα πράγμα, το οποίο σε συνδυασμό με την αύξηση των επιδόσεων σε ανακύκλωση, κομποστοποίηση, πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε μια κοινωνία μηδενικών αποβλήτων στην Άνδρο μέσα στη δεκαετία 2020-2030.
Οικολογικός Άνεμος Ν. Αιγαίου
ecoanemos@gmail.com
http://ecoanemos.wordpress.com
--
Οικολογικός Άνεμος Ν. Αιγαίου
ecoanemos@gmail.com
http://ecoanemos.wordpress.com
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Εγγραφή σε Σχόλια ανάρτησης [Atom]
<< Αρχική σελίδα